Karşılıksız çek keşide edilmesi, 5941 sayılı Çek Kanunu (ÇK) ile suç kabul edilmiştir.
(https://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/1.5.5941.pdf )
Ticari hayatın devamı için çek; vazgeçilmez olduğu halde karşılıksız kalması her zaman mümkündür.
Ancak “Çekle ilgili olarak “karşılıksızdır” işlemi yapılmasına sebebiyet veren kişi hakkında; hamilin şikâyeti üzerine, her bir çekle ilgili olarak, binbeşyüz güne kadar adli para cezasına hükmolunur.” (ÇK md. 5/1)
Bu adli para cezası ödenmediğinde, kamuya yararlı bir işte çalıştırma kararı verilmeksizin doğrudan hapis cezasına çevrilecektir. (ÇK md. 5/11)
Çekin karşılıksız kalması halinde yapılması gereken işlemler; çeki keşide eden (imzalayan) kişinin gerçek kişi veya tüzel kişi olması halinde farklıdır.
Karşılıksız çek keşide eden, gerçek kişi ise; tüm malvarlığı ile sorumluluk gereği icra takibine muhatap olacaktır.
Ayrıca çek bedeli kadar adli para cezası alacaktır. Bu para cezasını ödemez ise hapis cezası ile karşılaşacaktır. Mahkeme ayrıca, çek düzenleme ve çek hesabı açma yasağına; bu yasağın bulunması hâlinde ise bu yasağın devamına hükmeder.
Çek hesabı sahibi gerçek kişi, kendisi adına çek düzenlemek üzere bir başkasını temsilci veya vekil olarak tayin edemez. Vekâleten imzalanan bu çekten dolayı hukukî ve cezai sorumluluk çek hesabı sahibine aittir. (ÇK md. 5/3)
Kendisine karşılıksız çek verilen hamil şikayetinden vazgeçerse; para cezası infaz edilmeyecektir. Ve hapis cezası için yakalanan kişi derhal serbest bırakılacaktır.
Şikayet devam etse dahi, karşılıksız kalan çek bedeli ile (ÇK md. 6/1) ya göre hesaplanacak faizi ile birlikte tamamen ödenmesi halinde; düşme veya hükmün bütün sonuçlarıyla ortadan kaldırma, kararı verilecektir. (ÇK md. 6/1)
Karşılıksız çek keşide eden, tüzel kişi ise; bu kez yetki verilmiş mali işlerini yürütmekle sorumlu olan kişi veya böyle bir belirleme yapılmamışsa yönetim organını oluşturan gerçek kişi veya kişiler sorumlu olacaktır.
Çünkü; bu kişiler çek karşılığını ilgili banka hesabında bulundurmakla yükümlüdür. (ÇK md. 5/2)
Unutulmamalıdır ki “Karekodlu çekin sisteme kaydedildiği tarihten sonra çek düzenleyen tüzel kişinin temsilcilerinde meydana gelen değişiklikler, çek hesabı sahibi tüzel kişinin sorumluluğunu ortadan kaldırmaz.” (ÇK md. 3/10)
Bu kişiler, tıpkı gerçek kişi keşideci gibi, cezai sorumluluğun da muhatabı olacaktır.
İcra Ceza Mahkemesinde görülecek olan karşılıksız çek ceza davalarında; İcra ve İflas Kanununun 347, 349, 350, 351, 352 ve 353. maddelerinde düzenlenen yargılama usulüne ilişkin hükümler uygulanır.
Karşılıksız çek nedeniyle; ön ödeme, uzlaşma ve hükmün açıklanmasının geri bırakılmasına ilişkin hükümler uygulanmaz. Ancak kambiyo senetlerine mahsus haciz yolu ile icra takibi yapılarak çek bedelinin tahsili yoluna gidilebilir. (https://kenangoksu.com/icra-takibine-nasil-itiraz-edilir/)
Üzerinde yazılı bulunan düzenleme tarihinden önce ibraz edilen çekin karşılıksız kalması halinde; bu çekle ilgili olarak hukukî takip yapılamaz.
Dolayısı ile ileri düzenleme tarihli çek; bu tarihe göre belirlenecek kanunî ibraz süresi içinde bankaya ibraz edilmesi ve karşılıksızdır işlemine tabi tutulması halinde takibe konu olabilir.
Karşılıksız çek ile sahte çek birbirinden çok farklı kavramlardır. Bu sebeple bağlantıdaki yazıyı inceleyebilirsiniz.
(https://kenangoksu.com/sahte-cek-agir-ceza-dolandiricilik-sahtecilik-mersin-avukat/)
Sonuç olarak, yukarıda bahsedilen hususları kavrayabilmek için teknik hukuk bilgisine ihtiyaç vardır. Verimli bir sonuç alınması için; her dosyanın ayrıntılı olarak değerlendirilmesi önem arz etmektedir. Ceza avukatı seçerken doğru tercih yapmayı zorunlu kılmaktadır.
Daha kapsamlı bilgi almak için iletişim kısmından irtibata geçebilirsiniz.
