Uzlaştırma CMK 253. Madede kapsamında düzenlenmiştir.
Şüpheli ile mağdur/suçtan zarar gören gerçek veya özel hukuk tüzel kişisi olması halinde uzlaştırma girişiminde bulunulur.
Uzlaştırma kural olarak soruşturma aşamasında yapılır.Ancak mahkeme aşamasında, suçun uzlaşma kapsamında kaldığı anlaşılırsa bu aşamada da uzlaştırma mümkündür.(CMK md. 254)(https://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/1.5.5271.pdf)
A)Türk ceza kanununda veya diğer kanunlarda, Soruşturulması ve kovuşturulması şikâyete tabi olan suçlar.
B) Suça sürüklenen çocuklar bakımından, üst sınırı üç yılı geçmeyen hapis veya adli para cezasını gerektiren suçlar.
C) Son olarak, şikâyete bağlı olup olmadığına bakılmaksızın, Türk Ceza Kanununda yer alan:
1. Kasten yaralama (üçüncü fıkra hariç, madde 86; madde 88),
2. Taksirle yaralama (madde 89),
3. Tehdit (madde 106, birinci fıkra),
4. Konut dokunulmazlığının ihlali (madde 116),
5. İş ve çalışma hürriyetinin ihlali (madde 117, birinci fıkra; madde 119, birinci fıkra (c) bendi),
6. Hırsızlık (madde 141),
7. Güveni kötüye kullanma (madde 155),
8. Dolandırıcılık (madde 157),
9. Suç eşyasının satın alınması veya kabul edilmesi (madde 165),
10. Çocuğun kaçırılması ve alıkonulması (madde 234),
11. Ticari sır, bankacılık sırrı veya müşteri sırrı niteliğindeki bilgi veya belgelerin açıklanması (dördüncü fıkra hariç, madde 239), suçları.
1-Mağduru veya suçtan zarar göreni kamu olan suçlar.
2-Soruşturulması ve kovuşturulması şikâyete bağlı olsa dahi, cinsel dokunulmazlığa karşı suçlar.
3-Uzlaştırma kapsamındaki bir suçun bu kapsama girmeyen bir başka suçla birlikte ve aynı mağdura karşı işlenmiş olması hâlinde bu suçlar.
4-Son olarak, birden fazla mağdurun hepsinin uzlaşmayı kabul etmediği suçlar.(CMK 253/7’ye göre uzlaşma için hepsinin kabulü gerekir.)
Aralarında iştirak ilişkisi olsun veya olmasın birden çok şüpheli tarafından işlenen suçlarda, yalnızca uzlaşan fail uzlaşmadan yararlanır. (CMK md. 255)
Birincisi, uzlaştırma bürosuna gönderilen dosya için uzlaştırmacı görevlendirilmesidir.
Şüpheli, mağdur veya suçtan zarar görene uzlaşma teklifi yapılır.
Şüphelinin, mağdurun veya suçtan zarar görenin reşit olmaması halinde uzlaşma teklifi kanunî temsilcilerine yapılır.
Fakat uzlaşma teklifinde bulunulmasından itibaren üç gün içinde karar bildirmediği takdirde, teklif reddedilmiş sayılır.
Uzlaştırmacı en geç otuz gün içinde uzlaştırma işlemlerini sonuçlandırır.Ancak bu süre her defasında yirmi günü geçmemek üzere en fazla iki kez daha uzatılabilir.
Bununla beraber gizli olarak yürütülen uzlaştırma müzakerelerine şüpheli, mağdur, suçtan zarar gören, kanunî temsilci, müdafi ve vekil katılabilir. (CMK 253/13)
Ayrıca müzakerelere katılmaktan imtina, uzlaşma teklifinin reddi olarak kabul edilir.
Uzlaştırma müzakereleri sırasında yapılan açıklamalar, herhangi bir soruşturma ve kovuşturmada ya da davada delil olarak kullanılamaz.
Fakat, uzlaşma teklifi reddedilse dahi, taraflar uzlaştıklarını gösteren belge ile en geç iddianamenin düzenlendiği tarihe kadar Cumhuriyet savcısına başvurabilir.
Uzlaştırmanın sonuçsuz kalması halinde tekrar uzlaştırma yoluna gidilemez.
Uzlaşma sonucunda şüphelinin kararlaştırılan edimini def’aten yerine getirmesi halinde hakkında kovuşturmaya yer olmadığı kararı verilecektir.
Ancak edimin yerine getirilmesinin ileri tarihe bırakılması, takside bağlanması halinde 171 inci maddedeki şartlar aranmaksızın, şüpheli hakkında kamu davasının açılmasının ertelenmesi kararı verilir.(https://kenangoksu.com/kamu-davasi-acilmasinin-ertelenmesi/)
Uzlaşmanın gereklerinin yerine getirilmemesi sonucunda 171 inci maddenin dördüncü fıkrasındaki şart aranmaksızın, kamu davası açılır.
1-Uzlaşmanın sağlanması halinde, soruşturma konusu suç nedeniyle tazminat davası açılamaz; bununla birlikte varsa açılmış olan davadan feragat edilmiş sayılır.
2-Şüphelinin, edimini yerine getirmemesi halinde uzlaşma raporu veya belgesi, İcra ve İflas Kanununun 38 inci maddesinde yazılı ilam mahiyetini haiz belgelerden sayılır.
Sonuç olarak, yukarıda bahsedilen hususları kavrayabilmek için teknik hukuk bilgisine ihtiyaç vardır. Verimli bir sonuç alınması için her dosyanın ayrıntılı olarak değerlendirilmesi önem arz etmektedir. Uzlaşmanın cezai ve mâli sonuçları uzlaştırma müzakeresinde avukat seçerken doğru tercih yapmayı zorunlu kılmaktadır.
Daha kapsamlı bilgi almak için iletişim kısmından irtibata geçebilirsiniz.
